Pilot Morele Beraadkamer Meerzorg krijgt een vervolg

Jidske Diekerhof, kwaliteitsadviseur gehandicaptenzorg en Hans van Wouwe, hoofd behandeling bij zorgaanbieder ASVZ zijn twee van de vaste deelnemers aan de morele beraadkamer. “In de morele beraadkamer kijken we naar de keuzes die er zijn en hoe je de argumenten weegt zodat je een moreel juist besluit kunt nemen. Maar vooral ook naar wat je kunt leren van de keuzes die zijn gemaakt”, vertelt Jidske Diekerhof.

Goede afweging

Meerzorg is bedoeld om extra zorg te kunnen inzetten voor cliënten met een zeer intensieve zorgvraag of extreme zorgbehoefte. Het aantal aanvragen voor meerzorg neemt toe. Het gaat dan bijvoorbeeld om een aanvraag voor meer begeleiding per cliënt. Omdat de beschikbare financiële middelen niet eindeloos zijn, wordt het beoordelen van de aanvragen daarom steeds belangrijker. Hans van Wouwe: “Bij die beoordeling moet je kunnen inschatten wat nodig én verantwoord is. Dat is best moeilijk. De morele beraadkamer probeert op basis van de praktijk een kader te schetsen zodat een goede afweging te maken is.”

Meerwaarde

Hans van Wouwe ziet grote meerwaarde in de morele beraadkamer: “De insteek vind ik heel mooi. Het is effectief en geeft beter inzicht in de afwegingen die zijn gemaakt. Het helpt mij ook om beter te objectiveren en het geeft inzicht in de verschillende soorten vragen en invalshoeken die bij een casus spelen. Bovendien werken we allemaal vanuit een bepaalde visie: een mensvisie of een visie op behandeling. Daarin zitten allemaal waarden en normen. Andere mensen hebben andere normen en waarden. Dat er een morele beraadkamer is waarin je vanuit de verschillende disciplines en normen en waarden kijkt naar casuïstiek is heel waardevol.” Vanuit de morele beraadkamer ontstaat een bepaalde rode draad waarmee de afwegingen en keuzes inzichtelijker worden. Jidske Diekerhof: “Opmerkelijk is dat veel casussen tot nu toe in het voordeel van toekennen van meerzorg uitliepen. Ook als de kosten hoog waren. In het vervolg gaan we meer inzoomen op wanneer meerzorg op morele gronden niet wordt toegekend. Verder gaan we op basis van onze ervaringen meerdere hulpmiddelen opleveren, zoals een moreel archief van casussen en drie handreikingen, waaronder een handreiking voor medewerkers van zorgkantoren over morele oordelen bij aanvragen voor zorgkantoren. En het mooie is: wat we hebben geleerd is ook elders toe te passen, zoals in de complexe zorg en pgb.”

Verschillende perspectieven

In Nederland is nog niet veel ervaring opgedaan met morele beraadkamers. Het maken van morele keuzes over de inzet van zorg en middelen is nog redelijk onbekend terrein. “Aspecten die meewegen zijn bijvoorbeeld de kwaliteit van bestaan van cliënten, het solidair verdelen van de middelen en het leveren van goede zorg. In de Morele Beraadkamer Meerzorg kijken we met die aspecten in het achterhoofd naar casussen of dilemma’s die worden ingebracht door de zorgkantoren. Dat doen we vanuit verschillende perspectieven die allemaal in de beraadkamer zijn vertegenwoordigd, zoals de cliënt, de zorgaanbieder, verwanten, de inbrenger van de casus en zorgkantoren. Samen hebben we vanuit die perspectieven vooraf de beginselen vastgesteld. Het geeft het een belangrijke aanzet tot morele oordeelsvorming”, legt Jidske Diekerhof uit.

Wegwijs

Goede morele oordeelsvorming vraagt om de juiste ondersteuning en training. Daarom krijgen alle leden vooraf een training morele oordeelsvorming. Er zijn externe adviseurs betrokken van Governance & Integrity die elke bijeenkomst van de morele beraadkamer begeleiden. De vaste deelnemers worden per casus aangevuld. Onder andere met de indiener van de casus. Diekerhof: “Vooraf worden zij door de externe adviseur ook kort getraind, zodat ze goed voorbereid kunnen aansluiten en de principes kennen.”

Moresprudentie

In de eerste pilot die startte in 2022 bestudeerde de MBM vijf casussen. Ook in de vervolgpilot kijkt de MBM naar vijf casussen. Hans van Wouwe: “Ons doel is om uiteindelijk te komen tot moresprudentie. Daarmee krijg je een referentiekader waarop je een oordeel kunt baseren en waaraan je als professional van het zorgkantoor die een aanvraag moet beoordelen een lastige afweging bij het al dan niet toekennen van meerzorg kunt toetsen.” Voor het opstellen van moresprudentie is de eerste pilot nog te smal. In de vervolgpilot wordt gezocht naar nog meer rode draden. “Daarbij gaan we ook aanvragen bekijken die zijn afgewezen of nog onbeoordeeld zijn. Zo krijgen we nog meer ervaring en doen we nog meer kennis op. Uiteindelijk is onze ambitie om een permanente morele beraadkamer te hebben”, aldus Jidske Diekerhof.